logo_mrzr2020

Chroniąc rośliny, chronisz życie

logo_piorin

Chroniąc rośliny, chronisz życie

20.10.2020 r.

Dzień z życia specjalisty do spraw zdrowia roślin

Rozmowa z Zofią Ruksza – Abramowicz, kierownikiem Oddziału w Mońkach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Białymstoku

zdjecie_artykul

Dlaczego zdecydowała się Pani zostać specjalistą do spraw zdrowia roślin ?

- Jestem mgr inż. ogrodnictwa. Pierwsze moje doświadczenie zawodowe to praca nauczyciela przedmiotów zawodowych w Zespole Szkół Rolniczych w Sokółce. Następnie pracowałam jako inspektor skupu w Białostockich Zakładach Zielarskich. W chwili obecnej zajmuje stanowisko kierownika WIORiN w Białymstoku Oddział w Mońkach. Ten związek z roślinami nie jest przypadkowy. Na każdym etapie moich doświadczeń zawodowych przekonywałam się jak ważne jest zdrowie roślin. Czuję się spełniona zawodowo, ponieważ moja praca pozwala mieć wpływ na zdrowie roślin.

Na czym polega Pani praca w Oddziale WIORiN w Mońkach ?

- Każdy dzień pracy w inspekcji jest planowany w gronie wszystkich pracowników. Do moich obowiązków należą zadania typu: lustracje roślin, produktów roślinnych, kontrola exportu - nadzór na wszystkich jego etapach, kontrola obrotu materiałem siewnym, kontrola upraw pod kątem zastosowania nasion modyfikowanych genetycznie ( GMO), kontrola obrotu środkami ochrony roślin. Ponadto kontrola przemieszczania i obrotu materiałem roślinnym, działania w tym obszarze wspólnie z Policją, KAS. Wszystkie te czynności muszą przebiegać zgodnie z prawem i w granicach prawa, dlatego ogromnie ważne jest znajomość aktualnych przepisów. Do zaplanowanych czynności jestem przygotowana merytorycznie (Ustawy, rozporządzenia z zakresu ochrony roślin, KPA). Poza tym organizuję pracę oddziału. Reprezentuję inspekcję na zewnątrz wobec innych instytucji i rolników, ogrodników z terenu powiatu monieckiego

Czy w Pani przypadku udało się połączyć wykonywany zawód z osobistymi zainteresowaniami ?

- Zdecydowanie tak. Mieszkam na wsi. Kocham otaczającą mnie przyrodę, Odpoczywam czynnie w takiej scenerii. To spacery, nordic walking czy uprawianie przydomowego ogródka.

Jak w kierowanym przez Panią Oddziale wygląda powszechny dzień pracy specjalisty do spraw zdrowia roślin ?

- Każdy ze specjalistów przedstawia zaplanowane na dany dzień zadania. Wspólnie omawiamy szczegóły ich wykonania, kierunek wyjazdu i jakie zadania wykona w tym czasie inspektor. Do siedziby oddziału wracamy nieco wcześniej, aby wykonane czynności zarejestrować w systemie, przygotować i ewentualnie wysłać próbę, Następnie podsumowanie czy udało się zrealizować wszystkie zaplanowane na ten dzień zadania.

Czy każdy może zostać specjalistą do spraw zdrowia roślin ?

- Potrzebna jest przede wszystkim wiedza przyrodnicza, ale najpierw należy odpowiedzieć sobie na pytania czy lubi się obuwie typu kalosze, czy nie przeszkadza takiej osobie wejście do przechowalni, magazynu, gdzie są pająki, czy się jest odpornym na sytuacje stresowe , pracę w zmiennych warunkach atmosferycznych, czy posiada się umiejętności kierowcy offroadowego?

Jakie działania podejmuje Oddział WIORiN w Mońkach z myślą o promocji idei Roku Zdrowia Roślin ?

- W promocji idei Roku Zdrowia Roślin zamierzenia nasze pokrzyżował stan epidemii w kraju. Wyeliminował bezpośredni kontakt i udział w zaplanowanych wydarzeniach takich jak udział we Wszechnicy Biebrzańskiej, temat wydarzenia „Fascynujący Świat Roślin”, spotkanie z uczniami Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Jasionówce, prezentacje, wspólne sadzenie roślin. Udział w inicjatywie Nadleśnictwa Knyszyn na Dzień Ziemi. Mam nadzieję , że po ,,powrocie do normalności’’ choć część tych przedsięwzięć zostanie zrealizowana.

Jak ważne jest budowanie świadomości społecznej jeśli chodzi o rośliny i ich zdrowie ?

- Chciałabym, aby każdy człowiek miał świadomość, że żywność pochodzenia roślinnego czy zwierzęcego swój początek bierze od roślin. Dlatego tak ważne jest budowanie świadomości w tej kwestii.

Jaką Pani zdaniem rolę w naszym codziennym życiu pełnią rośliny i jak ważna jest ich ochrona ?

- Rośliny pełnią wiele ważnych ról w naszym otoczeniu. Dla mnie najważniejsze to , że są źródłem tlenu, bazy pokarmowej i paszowej. Ważne są też ich walory estetyczne. Wyobraża Pan Świat gdyby tego zabrakło ? Zapewnienie ochrony roślin jest więc ważnym elementem w produkcji roślinnej.

W jaki sposób w Pani miejscu pracy wykorzystywane są nowoczesne technologie w służbie zdrowia roślin ?

- Na wyposażeniu w oddziale w Mońkach posiadamy zaawansowane technicznie urządzenie GPS (pozwala na transmisję danych) , którego używamy do rejestracji danych podczas pracy w terenie np. lokalizacja upraw, identyfikacja miejsca pobrania próby itp. Ponadto jako narzędzie wspierające w wykonywaniu czynności kancelaryjnych, ponieważ od 2014 roku posiadamy elektroniczny system zarządzania dokumentacją.

Na czym polega prowadzona przez PIORiN ocena zdrowotności roślin i materiału siewnego ?

- Ocena zdrowotności polega na stwierdzeniu, przy wykorzystaniu różnych metod badawczych (m.in. b. laboratoryjnych wizualnej) czy rośliny, produkty są wolne od agrofagów oraz czy spełniają wymagania, które pozwalają na wprowadzenie ich do obrotu. Wykonanie takiej oceny daje gwarancję zdrowotności.

Natomiast jeśli chodzi o laboratoryjną ocenę materiału siewnego to wykonuje się badania w zależności od kierunku, zgodnie z określonymi procedurami. Są to: oznaczenie czystości nasion, oznaczenie innych nasion w sztukach, oznaczenie zdolności kiełkowania nasion, czy oceny zdrowotności materiału siewnego.                                                                            

Jakie w tym roku na Podlasiu pojawiały się nowe zagrożenia dla zdrowia roślin ?

- W województwie podlaskim z roku na rok zwiększa się ilość wykryć zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowe , co przy dużym areale uprawy kukurydzy zmusza do szukania skutecznej ochrony. W badaniach laboratoryjnych osobników Monochamus sp. jako wektora rozprzestrzeniania Bursaphelenchus xylophilus potwierdza się występowanie B. mucronatus , jest to nicień zagrażający lasom iglastym.

Dlaczego tak ważne dla zdrowia roślin jest przyjęcie zrównoważonego podejścia do rolnictwa ?

- Rolnictwo zrównoważone to promowanie praktyk rolniczych sprzyjających ochronie środowiska, zasobów krajobrazu , środowiska glebowego i wodnego, zachowaniu bioróżnorodności. Zrównoważone podejście uwzględnia stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin. Tę metodę prowadzenia gospodarstwa można zastosować w produkcji żywności i pasz na dużą skalę.

Dlaczego prewencja jest dala najbardziej skuteczną metodą ochrony roślin ?

- W mojej ocenie najbardziej skuteczną metoda ochrony roślin jest zapobieganie. Dlatego monitoring jest metodą najtańszą. W ochronie roślin z dużym powodzeniem stosuje się zasadę nie leczenia a zapobiegania.

Jakie działania prewencyjne w zakresie zdrowia roślin prowadzi Odział WIORiN w Mońkach ?

- WIORiN Oddział w Mońkach w ciągu roku organizuje wiele spotkań z producentami rolnymi zarówno indywidualnie jak i grupowo (szkolenia). W trakcie tych spotkań promowane jest rolnictwo zrównoważone i przekonujemy że wiedza w zakresie prowadzonej produkcji wciąż musi być aktualizowana. To droga do sukcesu a jej cel - to być zawsze o jeden krok przed zagrożeniem.

 Jakie działania promujące Rok Zdrowia Roślin podejmuje podlaski WIORiN ?

- WIORIN w Białymstoku podjął szereg wydarzeń w województwie podlaskim, wpisujących się w obchody Międzynarodowego Roku Zdrowia Roślin. Uroczyste inauguracja Międzynarodowego Roku Zdrowia Roślin miała miejsce 20 lutego br. w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. Wydarzenie to miało na celu podkreślenie istoty roślin w naszym życiu poprzez szereg wykładów dotyczących pracy instytucji, jednostek zajmujących się roślinami, środowiskiem. Działaniami promującymi Rok Zdrowia Roślin są też spotkania, wykłady, imprezy plenerowe, pikniki edukacyjne oraz wiele jeszcze innych wydarzeń organizowanych we współpracy z jednostki administracji państwowej i samorządowej, a także jednostkami naukowymi, uczelniami, szkołami średnimi o profilu rolniczym, szkołami podstawowymi ale również rolnikami, pszczelarzami i firmami działającymi w obszarze szeroko pojętej ochrony zdrowia roślin. Niestety przez epidemię wirusa COVID – 19 odbyła się tylko część zaplanowanych wydarzeń.

Jakie widzi Pani wyzwania jeśli chodzi o ochronę roślin w Polsce ?

- Komisja Europejska przyjęła 20 maja 2020 r. strategię ,,Od pola do stołu”, która leży u podstaw Europejskiego Zielonego Ładu. Główne cele to ograniczenie stosowania pestycydów o 50 % oraz zmniejszenie zużycia nawozów o 20 %. Oba te cele mają być osiągnięte do 2030 r. Patrząc z punktu widzenia Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, która sprawuje szeroko pojęty nadzór nad środkami ochrony roślin i planowanym przejęciem od Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych nadzoru nad nawozami to na naszej instytucji spoczywać będzie realizacja wyznaczonych celów w taki sposób, aby nasi producenci związane z tym potencjalne zagrożenia przekuwali w szanse na swój dalszy rozwój.

Dlaczego wiedza na temat współistnienia roślin, zmianowania czy gleby ma wpływ na zdrowie roślin?

- Świadomość rolników na te zagadnienia może w bardzo dużym stopniu wpłynąć na zdrowie roślin. Tak prosta czynność jak zmianowanie przyczynia się m. in. do uniknięcia zmęczenia gleby, poprawy struktury czy też wyeliminowania chorób oraz szkodników, które pojawiają się podczas stosowania monokultury w uprawach. Znajomość wpływu niektórych roślin na agrofagi i ich współistnienie z roślinami uprawnymi może minimalizować potrzebę stosowania środków ochrony roślin. Wszystkie te czynności mogą wydawać się błahe ale ich wykorzystywanie w produkcji roślinnej prowadzi do minimalizacji kosztów, a co za tym idzie do maksymalizacji zysków, które jak wiadomo są jedną z kluczowych kwestii w kontekście każdej produkcji.

Jakie Pani zna i poleca regionalne przysmaki roślinne ?

- Regionalne przysmaki roślinne to różnorodność, a województwo podlaskie to obszar w którym od setek lat jest u styku różnorodnych kultur i religii. To kryje bogactwo potraw z całego województwa. Kuchnia, która opiera się na prostocie, lokalnych produktach sezonowych. Godnym polecenia są m.in. dania jarskie np. pierogi z soczewicą zwane soczewiakami, pasztet z warzyw korzeniowych, kiszka, babka ziemniaczana, kotlety z kaszy gryczanej, ciasteczka owsiane z borówkami. Polecam. Zachęcam do skosztowania naszych smaków i odwiedzania województwa podlaskiego

.

W jaki sposób odbywa się obrót roślinami w czasie pandemii ?

- Niewątpliwie obecna sytuacja w zakresie obrotu roślinami niesie ze sobą wiele ograniczeń. Wszyscy musieliśmy się podporządkować określonym wymogom i nauczyć się w miarę normalnie funkcjonować. W pierwszym etapie bardzo rygorystycznym obrót roślinami ograniczał się do placówek handlowych funkcjonujących w czasie epidemii. Na przełomie kwietnia i maja sprzedający wykazali wiele inicjatywy reklamując swoje miejsca produkcji jako miejsca sprzedaży. Obecnie, na lokalnych targowiskach i w sklepach ogrodniczych odbywa się obrót roślinami z zachowaniem zasad ochrony osobistej.

Jakie ułatwienia w ochronie roślin wprowadza tarcza antykryzysowa ?

- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 wprowadziła szereg ułatwień dla osób związanych z obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin na ten trudny dla nas wszystkich czas.. Dlatego też w zapisach znalazły się rozwiązania, które umożliwiają producentom rolnym nabywanie i stosowanie środków ochrony roślin bez uprawnień czyli ważnego zaświadczenia o dobytym szkoleniu lub ważnym ateście opryskiwacza. Za brak ważnych zaświadczeń Inspekcja nie nakłada sankcji.

W jaki sposób zmiany klimatyczne i działalność człowieka przyczyniają się do wzrostu zagrożenia zdrowia roślin ?

- Zmiany klimatyczne mogą powodować szereg zagrożeń dla roślin. To m.in. dynamiczna pogoda wywołująca różne stresy u roślin (bardzo wysoka temperatura, długofalowe susze, duże amplitudy temperatury powietrza w ciągu doby itd.) Dodatkowo poprzez zmiany klimatyczne poszerzany jest zasięg występowania szkodników. Działalność człowieka także wpływa niekorzystnie na zdrowie roślin między innymi poprzez przemysł w tym przestarzałe i trujące technologie, oraz szereg innych działań wpływających na wzrost i rozwój cywilizacji.

Jak przebiega realizacja zadań związanych z ochrona zdrowia roślin w Oddziale WIORiN w Mońkach w związku z sytuacją epidemiologiczną ?

- Z terenu powiatu monieckiego od wielu lat eksportowane są produkty roślinne do krajów trzecich. W czasie epidemii było to działanie priorytetowe. Stosując się do wszelkich wymogów realizujemy kontrolę exportu i wydawanie świadectw fitosanitarnych. Podejmujemy inne działania kontrolne na wniosek interesantów dochowując wymogów zalecanych w tym czasie.

Jak Pani zdaniem wyglądałby świat gdyby nagle zabrakło nasion ?

- Bez nasion nie byłoby rolnictwa, pasz i żywności na Ziemi. Jednym z rozwiązań dla ochrony ekosystemów są banki genów zwane bankami nasion.

Jaka jest świadomość mieszkańców Podlasia , zwłaszcza rolników jeśli chodzi o ochronę zdrowia roślin ?

- Świadomość podlaskich producentów rolnych w zakresie ochrony roślin jest różna. Najpopularniejszą metodą ochrony roślin nadal jest metoda chemiczna. Wszyscy są natomiast świadomi, że zdrowe rośliny dają wysoki plon, co zawsze prowadzi do zwiększenia zysków. Prowadząc kontrole stosowania środków ochrony roślin za każdym razem sporządzamy listę weryfikacyjną spełniania wymagań integrowanej ochrony roślin. Po zestawieniu wyników jawi się obraz rolników coraz bardziej świadomych znaczenia zdrowia roślin w kontekście produkcji zdrowej żywności.

Jaki wpływ maja rośliny na zdrowie i kondycję człowieka ?

- Wkład roślin w życie człowieka jest nieoceniony. To rośliny zapewniają nam tlen, naturalne pożywienie, nasze codzienne pokarmy. Zachęcam każdego do zainteresowania się tematem oddziaływania roślin dla własnego zdrowia, kondycji, urody i zachowania sił witalnych.

Dziękuję za rozmowę.



zdjecie_aktualnosc
zdjecie_aktualnosc
zdjecie_aktualnosc
zdjecie_aktualnosc

Kontakt

al. Jana Pawła II 11

00-828 Warszawa

tel.: (0-22) 652-92-90

fax: (0-22) 652-93-03

e-mail:

rokroslin@piorin.gov.pl

Copyright © PIORIN 2024

gi@piorin.gov.pl