Czym zajmuje się Pan w Oddziale WIORiN w Zawierciu ?

- Jestem odpowiedzialny za kontrolę obrotu i stosowania środków ochrony roślin a także wykonuję kwalifikacje polowe roślin zbożowych. Innymi słowy dbam o wypełnianie w praktyce strategii ‘od pola do stołu’, która zakłada wspieranie zarówno producentów jak i konsumentów, aby każdy z nas mógł cieszyć się spożywaniem żywności o odpowiedniej jakości.

  Czy praca zawodowa determinuje Pana życie osobiste ?

- Moje życie osobiste jest całkowicie zdeterminowane przez moją pracę zawodową. Oprócz pracy w WIORIN w Zawierciu prowadzę 110 ha gospodarstwo rolne, w tak zwanym międzyczasie. W praktyce wygląda to tak, że od poniedziałku do piątku w godzinach 7-15 jestem pracownikiem WIORIN, a później z urzędnika przemieniam się w rolnika.

Rośliny to też Pana pasja czy tylko przedmiot zainteresowania zawodowego ?

- Rośliny są mają pasją od wczesnych lat dziecięcych. Moi rodzice rozpoczęli prowadzenie gospodarstwa rolnego gdy byłem dzieckiem, więc od kiedy pamiętam mam styczność z roślinami, polem i naturą. Od zawsze wiedziałem co chcę robić, w tym kierunku się kształciłem i mam to szczęście że taką pracę mogę wykonywać. Praca w WIORIN daje też możliwość zetknięcia się z wieloma osobami – rolnikami – producentami rolnymi, dzięki czemu możemy wspólnie dbać o to, by wytwarzana żywność była bezpieczna i dobrej jakości.

 Jak wygląda dzień pracy specjalisty do spraw zdrowia roślin ?

- Mój dzień zaczynam od przyjazdu do biura i sprawdzenia EZD, w którym mam wszystkie potrzebne informacje i dokumenty dotyczące mojej pracy. Jeśli wyjeżdżam do pracy terenowej, przygotowuję dokumentację potrzebną do przeprowadzenia kontroli, sprawdzam protokoły dotyczące poprzednich kontroli podmiotu do którego jadę. Kontrole przeprowadzam w różnych miejscach – zarówno u podmiotów prowadzących obrót ŚOR, jak i do użytkowników ŚOR. Zajmuję się także oceną polową plantacji nasiennych. 

 Czy mieszkańcy województwa śląskiego mają świadomość jak ważne dla ich życia jest zdrowie roślin ?

- Myślę że ludzie podchodzą do tego zagadnienia bezrefleksyjnie – postęp cywilizacyjny dał złudne poczucie, że jesteśmy w stanie zapanować nad naturą, a tak nie jest. Są osoby świadome, jak istotne jest zdrowie roślin dla ich zdrowia i życia, jednak większość jest w ogóle niezaznajomiona z tematem. W tym miejscu pojawiamy się my – pracownicy WIORIN, którzy pomagamy i uświadamiamy.

 Jakie działania podejmuje WIORiN Katowice w zakresie promocji zdrowia roślin ?

 - W związku z obchodami Międzynarodowego Roku Zdrowia Roślin WIORiN Katowice zaplanował szereg działań go promujących. Poszczególne oddziały terenowe zaplanowały wykłady, prezentacje dedykowane wszystkim grupom wiekowym dzieci i młodzieży. Są to m.in. konkursy np.: „Złap kornika” czy udział we wszystkich imprezach terenowych jakie były zaplanowane na bieżący rok np.: „Posadź swoje drzewko” wraz z leśnikami czy lokalne dożynki. Także my, jako pracownicy Inspekcji, składamy wizyty w przedszkolach i szkołach z pogadankami na temat roślin, ich znaczenia dla nas, ich zdrowia i ochrony tego zdrowia. Powołaliśmy grupę ochotników, z różnych oddziałów którzy zajmują się przygotowaniem wystawy w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Będzie ona dotyczyć specyfiki naszej pracy, poszczególne sale wystawowe będą poświęcone naszej pracy od historii po teraźniejszość. Wystawa ma na celu pogłębić wiedzę społeczeństwu jak nasza praca wygląda i jaka jest ważna. Poza tym publikowane są artykuły i komunikaty w lokalnej prasie oraz na stronach PIORiN poświęconych obchodom MRZR. Niestety, pandemia koronawirusa bardzo ograniczyła nasze działania w tym zakresie. Mamy nadzieję, że mimo wszystko uda się zrealizować większość projektów.

 Czy Pana praca ma wpływ na rozwój rynku roślin – eksportu i importu roślin na terenie województwa śląskiego ?

- Zagadnieniem eksportu zajmują się pracownicy działu nadzoru fitosanitarnego. Ja jako specjalista od spraw ochrony roślin i techniki zajmuje się dopilnowaniem aby produkty roślinne przeznaczone na eksport nie zostały potraktowane środkami ochrony roślin niedopuszczonymi w kraju przeznaczenia. Nie chcemy przecież incydentu i zwrotu partii towaru z powodu niespełniania norm jakościowych.

Jakie Pana zdaniem działania należy podjąć , aby wzrosła świadomość ludzi w zakresie zdrowia roślin ?

- Należy przede wszystkim szkolić i edukować ludzi od najmłodszych lat, ponieważ zdrowie roślin jest ściśle skorelowane ze zdrowiem i życiem ludzi. Moim zdaniem jest to jedyny skuteczny możliwy sposób na zbudowanie odpowiedzialnego świadomego społeczeństwa, które będzie mieć świadomość jak istotne jest zdrowie roślin i produkcja roślinna. Sam edukuję trójkę swoich dzieci, dzięki czemu dwulatka wie, że jej ulubione ciastko zrobione jest z pszenicy, którą wcześniej tata zaprawił, zasiał, nawoził, ochronił przed chorobami, insektami i chwastami, skosił i przetworzył. Poza tym w takie akcje promujące zdrowie roślin powinny włączyć się inne instytucje rolnicze, jak ODR czy ARiMR

 Czy łatwo zostać specjalistą do spraw zdrowia roślin ?

- Nie jest to takie proste. Trzeba wykazać się dużą wiedzą i stosowaniem jej w praktyce, mimo tego natura zawsze potrafi zaskoczyć. Z jednej strony zmusza to człowieka do nieustannego doskonalenia swoich umiejętności, z drugiej nigdy nie pozwala się nudzić.

Dlaczego Pana zdaniem wszyscy powinniśmy dbać o zdrowie roślin ?

- Wszyscy powinniśmy dbać o zdrowie roślin, ponieważ to nasza wspólna sprawa. Wystarczy przypomnieć sobie z historii gdy w Irlandii w XIX wieku zaraza ziemniaka zmusiła wielu ludzi do emigracji, a wielu straciło przez nią życie. Ziemniak był wówczas podstawą diety, chore ziemniaki zaczynały gnić, ludzie nie potrafili poradzić sobie z chorobą na roślinach i zapanował głód. Ten drastyczny przykład obrazuje jak jedna choroba roślin potrafi zmienić bieg życia wielu ludzi.

Czy w Pana najbliższym otoczeniu ( województwo śląskie ) znajdują się wyjątkowe miejsca wyróżniające się bogactwem roślin ?

- Wyjątkowym miejscem, wyróżniającym się na mapie śląska jest Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie, poza tym mamy piękne parki krajobrazowe. Ja osobiście mieszkam na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd.

Jakie działania prewencyjne w zakresie zdrowia roślin powinien prowadzić PIORiN ?

- PIORIN prowadzi bardzo wiele działań prewencyjnych w tym zakresie, od monitoringu organizmów nie kwarantannowych, poprzez realizację programu SURVEY polegający na lustrowaniu roślin w poszukiwaniu organizmów szkodliwych aż po pobieranie prób monitoringowych.

Dlaczego tak ważne jest holistyczne podejście do zagadnienia zdrowia roślin ?

- Zagadnienie zdrowia roślin jest tak szerokie, ze skupienie się na jednym aspekcie lub polu działania nie jest w stanie ograniczyć zagrożenia. Mnogość zagadnień korelujących ze sobą wymusza na nas podejście kompleksowe.

Jaką z metod dotyczących ochrony zdrowia roślin uważa Pani za najskuteczniejsza i dlaczego ?

Najskuteczniejszą metodą dotyczącą ochrony zdrowia roślin jest bioróżnorodność. Agrotechnika bywa zawodna, na środki ochrony roślin organizmy prędzej czy później nabywają odporność, szczególnie gdy są stosowane w nieprawidłowy sposób. Bioróżnorodność – zmianowanie i stosowanie odmian o podwyższonej odporności na patogeny pozwala na uniknięcie konieczności stosowania środków, nawet jeśli muszą być zastosowane, są bardziej skuteczne ponieważ nie doprowadzamy do sytuacji w której występuje mnogość szkodnika czy choroby bytującej na danym gatunku roślin poprzez zmianowanie.

Co Pana zdaniem przyczynia się do wzrostu zagrożenia zdrowia roślin ?

- Bardzo dużym zagrożeniem dla zdrowia roślin jest przewożenie gatunków z różnych stref klimatycznych. Może to prowadzić do tego, że na naszym terenie pojawi się szkodnik nie posiadający wroga naturalnego, przez co jego zwalczenie będzie bardzo trudne. Inny problem to coraz mniejsza bioróżnorodność, skupiamy się na produkowaniu roślin w zawężonym spektrum gatunkowym co prowadzi do coraz większych wyzwań jakie stawia nam chronienie roślin.

 Jakie Pana zdaniem należałoby podjąć w ramach obchodów Roku Zdrowia Roślin działania , aby pokazać jak ważne jest zdrowie roślin dla człowieka ?

- Moim zdaniem należy szeroko edukować wszystkie grupy społeczne w każdym wieku, że zdrowie roślin to nasze zdrowie i życie, nasza wspólna sprawa.

 Jak wygląda w Pana placówce współpraca nauki i praktyki dla zdrowia roślin ?

- Praca w WIORiN to praca na żywym organizmie – na żywej roślinie, której warunki życia, wzrostu i rozwoju ulegają nieustannym zmianom – zmieniają się warunki pogodowe, zmieniają się odmiany, zmieniają się szkodniki atakujące rośliny, zmieniają się choroby, a także zmieniają się składy środków ochrony roślin, zapraw nasiennych i nawozów. Te wszystkie zmienne zmuszają pracownika WIORiN do nieustannego poszerzania swojej wiedzy korzystając z dobrodziejstw współczesnej nauki. Bo przy tych wszystkich zmiennych musimy zachować jedną stałą – zdrową roślinę, wcześniej opierając się na przekazach ustnych, później na fachowej literaturze, a aktualnie w również na wynikach badań z dowolnych miejsc na świecie dzięki dostępowi do Internetu.

 Jakie widzi Pan zagrożenia dla zdrowia roślin w sytuacji zmieniających się warunków klimatycznych ?

- Obecnie największym zagrożeniem klimatycznym dla zdrowia roślin jest susza i ocieplenie, z którą wiele gatunków roślin występujących na naszym terenie nie będzie potrafiło sobie poradzić.

W jaki sposób możemy, w tym WIORiN zapobiegać pojawiającym się zagrożeniom ?

- Zapobiegamy rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych, edukujemy w zakresie odpowiedniego stosowania środków ochrony roślin, wychwytujemy podrobione środki ochrony roślin oraz dbamy o to aby materiał siewny który trafia do obrotu nie był porażony.

Dlaczego, jeśli chodzi o zdrowie roślin tak ważne są kontrole fitosanitarne prowadzone wewnątrz kraju ?

- Takie kontrole są niezwykle istotne ponieważ to jedyny sposób na zlokalizowanie jakichkolwiek zagrożeń fitosanitarnych na terenie kraju. Są także w stanie stwierdzić lokalne zagrożenia i pozwalają na ich wczesne wykrycie, przez co zagrożenia nie rozprzestrzeniają się. Nasi inspektorzy podczas kontroli prowadzą szeroko zakrojoną akcję edukacyjną podczas której informują producentów na co zwrócić uwagę i co powinno wzbudzić ich niepokój.

Rośliny wkroczyły też do naszych kuchni. Czy zna Pan przepisy na regionalne smakołyki roślinne ?

- Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadził szeroko zakrojoną akcję promocji potraw sporządzonych z roślin pozostających pod naszym nadzorem w postaci Książki Kucharskiej.

Przykładem roślinnego regionalnego smakołyku jest potrawa zwana Prażonki. W żeliwnym kociołku umieszczamy pokrojone w plastry buraki, marchew, cebulę, ziemniaki, dodajemy kiełbasę, boczek, sól, przykrywamy wszystko liściem kapusty. Kociołek zamykamy, umieszczamy na ogniu. Po godzinie potrawa jest gotowa.

Dziękuję za rozmowę