Weszły w życie nowe akty prawne m.in. wdrażające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin; rozporządzenie MRiRW z dnia 3 lipca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego (Dz. U. 2020 poz. 1244)

Zmiany w prawodawstwie spowodowały również zmianę w przepisach określających, jakie są wymagania dotyczące wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego roślin sadowniczych. Nowelizacja rozporządzenia MRiRW w tym zakresie weszła w życie 29 lipca 2020 r. (http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/1244).

Jedną ze zmian jest wprowadzenie pojęcia RAN – regulowane organizmy niekwarantannowe (ang. RNQP). Pod tym pojęciem kryją się organizmy szkodliwe wcześniej nazywane „jakościowymi” oraz część organizmów uprzednio kwarantannowych. W stosunku do RAN określono procentowe progi występowania na materiale szkółkarskim (najczęściej 0%) oraz wskazano środki mające na celu zapobieganie ich występowaniu. Oczywistym jest też, że materiał szkółkarski musi być całkowicie wolny od organizmów kwarantannowych, zostało to więc wyraźnie podkreślone w wymaganiach. Zmiany te pokazują, jak duże znaczenie dla jakości materiału szkółkarskiego ma jego zdrowotność, co wpisuje się w ideę obchodzonego obecnie Międzynarodowego Roku Zdrowia Roślin.

Istotną nowością dla dostawców materiału szkółkarskiego CAC jest możliwość samodzielnego przeprowadzania oceny zdrowotności roślin pod kątem występowania RAN i organizmów kwarantannowych, w celu samodzielnego wydania paszportów roślin. Jednak, jeśli istnieje podejrzenie wystąpienia organizmu kwarantannowego lub jeśli pobieranie prób do oceny laboratoryjnej pod kątem występowania organizmów kwarantannowych jest obligatoryjne, wówczas próby pobierają nadal pracownicy WIORiN. Praktyczne opracowania dotyczące agrofagów kwarantannowych oraz RAN na materiale szkółkarskim można znaleźć w zakładce „Zdrowie roślin” (http://piorin.gov.pl/zdrowie-roslin/agrofagi-szkodliwe/)

W przypadku materiału szkółkarskiego kategorii elitarny i kwalifikowany ocena zdrowotności jest przeprowadzana przez kwalifikatora urzędowego w ramach oceny polowej. Tu istotną nowością jest możliwość uzyskania przez dostawców upoważnienia do samodzielnego wydawania druków etykiet urzędowych – paszportów roślin, które dotąd były wydawane wyłącznie przez WIORiN odpłatnie na wniosek dostawcy. Pominięcie pośrednictwa WIORiN może przyśpieszyć proces etykietowania - paszportowania i obniżyć koszty ponoszone przez dostawców. Rozwiązanie to zostało uwzględnione w nowym rozporządzeniu MRiRW w sprawie szczegółowego sposobu etykietowania, plombowania i pakowania materiału szkółkarskiego oraz sadzonek winorośli (http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/620).

Nowością jest również konieczność uzyskania przez dostawców materiału szkółkarskiego wpisu do urzędowego rejestru podmiotów profesjonalnych (URPP), przy czym podmioty, które były już wpisane do odpowiednich rejestrów i ewidencji prowadzonych przez WIORiN, zostały „przeniesione” do URPP z urzędu po dokonaniu aktualizacji danych.

Ogólne zasady wytwarzania i obrotu materiałem szkółkarskim nie uległy jednak zmianie. Materiał szkółkarski jest produkowany przez dostawcę wpisanego do ewidencji dostawców. Wytwarzany materiał szkółkarski podlega ocenie polowej, ocenie cech zewnętrznych, ocenie laboratoryjnej oraz ocenie czystości i tożsamości odmianowej, a także ocenie zdrowotności. Większość z tych ocen może być przeprowadzana przez samego dostawcę, z zastrzeżeniem, że oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny i kwalifikowany dokonuje zawsze kwalifikator urzędowy. Do obrotu może zostać przeznaczony tylko materiał szkółkarski posiadający właściwą jakość, zdrowotność i tożsamość odmianową. Ponadto materiał szkółkarski w obrocie musi być zaopatrzony w dokumenty umożliwiające jego identyfikację, tj. paszport roślin i szkółkarski dokument dostawcy (CAC) lub etykietę – paszport i szkółkarski dokument towarzyszący (kategoria elitarny i kwalifikowany).